Mutfak Temizliği İçin Pratik Bilgiler

Mutfak, evin merkezi ve kalbidir. Mutfak hem kendimiz ve ailemiz için yemek pişirdiğimiz hem de genellikle çöpleri koyduğumuz bir yerdir. Diğer bir deyişle mikroplar için bir cennettir.

Mutfağı temiz tutmaya evimizin diğer odalarına göre daha fazla özen gösteririz. Çünkü; vücudumuza girecek maddelerin hijyenik olmasını isteriz. Sağlığımız için tehdit oluşturabilecek bakteri kolonilerini mutfağınızdan uzak tutmak için düzenli olarak mutfak yüzeyleri ve malzemeleri dezenfekte edilmelidir. Ancak dezenfekte etmekten kastımız sık kullandığımız ve içerisinde zehirli bileşenler bulunan sözüm ona temizlik malzemelerini kullanmak değildir. Çünkü yapılan araştırmaların sonuçlarından, anti-bakteriyel sandığımız temizlik maddelerinin sağlımız için çok ciddi zararlar içerdiğini görmekteyiz.

Örneğin; toksin içeren bir deterjanla yıkadığımız bir tabağı iyi durulamadıysak, bu tabaktan yediklerimizle birlikte toksinler de vücudumuza girecektir.

Maalesef çoğumuz temiz bir mutfağın güçlü ve keskin bir çam kokusunun kanıtı olduğunu düşünüyoruz. Oysa toksinlerin sinir sistemimize verdiği zararı hiç hesaplamıyoruz. Hâlbuki elimizin altında bulunan malzemelerle mutfağımıza daha sağlıklı ve hesaplı temizlik malzemeleri hazırlayabiliriz.

PRATİK BİLGİ

Mutfaktaki balık kokusunu önlemek için bir kapta 1 çay bardağı su, 2 yemek kaşığı sirkeyi kaynatınız.

Ellerinizi daha balık ayıklamadan limonla ovarsanız, koku ellerinize hiç sinmez.

Bulaşıkların Yıkanması

Bulaşık sıvı deterjanları ve bulaşık makineleri için üretilen deterjanlar özendirici limon kokularıyla tüketicileri cezp etmek için tasarlanmışlardır. Temizleyici diye bildiğiniz deterjanlar aslında içerisinde zararlı kimyasallar barındırmaktadır. Bu yüzden gelin doğal yollarla hem ekonomik hem de sağlığımıza zarar vermeyen bir temizlik yapalım.

Elde Yıkamak İçin Sıvı Bulaşık Deterjanı

Malzemeler

• Su

• Sobun (naturol sabun)

1 yemek kaşığı boraks 1 yemek kaşığı karbonat

Yapılışı

Az miktarda kaynamış suyu ocağın üzerinde bulunan yapışmaz teflon tencerenize koyun. İçine sabunu rendeleyip ekleyin ve iyice jel haline getirin. Sonrasında bir kaşık boraks ve bir kaşık karbonat ekleyip iyice karıştırmaya devam edin. Tamamıyla jel kıvamına gelen deterjanı daha sonra cam bir kâseye veya kavanoza alın.

Deterjanın kâsede kıvamı biraz sertleşebilir. Bunu önlemek için üzerine bir miktar su ekleyebilirsiniz.

Esans Kokulu Sıvı Bulaşık Deterjanı

Malzemeler

• 1 adet doğal zeytinyağı sabunu (Yarım su bardağı Arap sabunu da olabilir.)

• 1 çay bardağı boraks

• 10 damla limon yağı

• 6 damla biberiye yağı

• 4 damla lavanta yağı

• 2 damla portakal yağı

• Yarım litre kaynamış su

Yapılışı

Doğal sabunu rendeleyin. 1 çay bardağı boraksın üzerine limon, biberiye, lavanta ve portakal yağını damlatın ve yarım litre kaynamış suyu ilave edin. Bu karışımı iyice çalkalayın ve bulaşık suyuna yarım çay bardağı katarak kullanın.

Bulaşık Makinesi İçin Mandalina ve Limon Kokulu Deterjan

Malzemeler

• Çeyrek su bardağı tuz

• 1 su bardağı boraks

• 1 su bardağı karbonat

• 20-30 damla mandalina yağı

• 2 yemek kaşığı limon tuzu

Yapılışı

İlk önce tuzu cam bir kaba koyup üzerine yağı ekleyin, ikisini iyice karıştırın. Bu işlemin yapılmasındaki amaç eklenecek diğer malzemelerin topaklaşmasını engellemektir. Sonra bir su bardağı kadar boraks, bir su bardağı karbonat, 2 yemek kaşığı limon tuzunu ekleyip iyice karıştırın. Tüm bu işlemleri yaptıktan sonra deterjanınız hazır hale gelir.

Kullanım Şekli

Bu karışımın 1-1,5 yemek kaşığı kadarını deterjan gözüne koyun (deterjan gözü büyüklüğünün alacağı kadarını)

Bulaşıklarınızın parlak olması için ayrıca parlatıcı gözüne sirke koyup makinenizi çalıştırın. (sirke deterjanınızın atıklarını alır. Doğal deterjanlar yapmayanlar bile sirkeyi mutlaka parlatıcı gözüne doldursunlar.)

Bulaşık Makinesi İçin Limonlu Toz Deterjan

Malzemeler

1 yemek kaşığı boraks

1 su bardağı limon tuzu (Taneli ise dövebilirsiniz.)

20 damla limon yağı ve portakal yağı

Tüm malzemeleri karıştırın. Her yıkamada deterjan gözüne 1 yemek kaşığı ekleyin.

PRATİK BİLGİ

Bulaşıklarınızda su ve deterjan lekesi mi var? Parlatıcı gözüne 1 çay bardağı sirke koyup öyle deneyin. Bakalım tabak ve bardaklarınız yıkandığında ne göreceksiniz?

Limonu bulaşık makinelerinin içerisinde de kullanabilirsiniz. Bulaşık makinenizin çatal bıçak gözüne kullanmış olduğunuz limonu sıkıştırdığınızda yıkama esnasında sıcak suyla aktive olan limonun suyu ve kabuğu bulaşıklarınızı kimyasal bir madde olmadan pırıl pırıl parlatacak ve bulaşıklarınızın güzel kokmasını sağlayacaktır.

Mutfak Lavabosu

Porselen ve çelik bir lavabonuz varsa bu tarifi çok rahat uygulayabilirsiniz. Lavabo evyesi ve musluğu temizlemenin yanı sıra atık su borularının da ferah kokmasına ve birikintilerin giderilmesine yardımcı olur.

Malzemeler

• Yarım fincan sirke

• Çeyrek fincan karbonat

• 3 damla lavanta, limon, biberiye veya portakal esans (uçucu) yağı

Yapılışı

Tüm malzemeyi karıştırın. Lavaboyu sıcak su ile iyice yıkayın. Hazırladığınız temizleyiciyi lavabonuza dökün ve bir sünger yardımıyla ovun. Yine sıcak su ile durulayın.

Lekeler İçin Lavabo Ovucu

Malzemeler

• Çeyrek fincan boraks

• Çeyrek fincan karbonat

8 damla biberiye, okaliptüs veya çay ağacı esans yağı

% fincan fincan sirke (durulamak için)

Yapılışı

Boraks, karbonat ve esans yağını hava almayan bir kapta karıştırın; iyice karışması için çalkalayın. Lavaboya bu karışımdan az miktarda dökün ve nemli bir sünger ile ovun. Önce sirke ile daha sonra da sıcak su ile durulayın.

Pratik Krem Lavabo Temizleyicisi

Malzemeler

Limon

Karbonat

Yapılışı

Kirli lavabolarınız için krem deterjanlar yerine limon ve karbonat kullanın. Lavaboya karbonat döküp limonla ovun. Hem kirlerin kaybolduğunu hem de lavabonuzun parladığını göreceksiniz.

Arap Sabunlu Krem Temizleyici

Malzemeler

1 su bardağı karbonat

• 2 yemek kaşığı Arap sabunu

• 10 damla lavanta yağı

Yapılışı

Karbonatı bir kâseye dökün. Macun kıvamına gelecek kadar Arap sabunu ekleyin ve karıştırın. Güzel kokması için lavanta yağını ekleyip iyice karıştırın. Karışımı cam kavanozda saklayabilirsiniz. Lavabolarınıza sünger yardımıyla uygulayın ve ardından durulayın.

Muslukların Temizliği

Muslukların temizliğinde eşit miktarda karıştırılmış sirke ve su karışımını kullanabilirsiniz. Bazen muslukların kenarlarında pasa benzer bir görüntü olabilir. Bu görüntüden kurtulmak için limon suyu, tuz ve kabartma tozuyla macun yapıp kararan yerlere sürün ve yaklaşık bir saat kadar bekletin. Sonra durulayın.

Ferah Kokulu Pas Sökiicii

Malzemeler

• Çeyrek fincan karbonat

• 5 damla tercihiniz olan bir esans yağ

• Yarım limon suyu

Yapılışı

Karbonatı doğrudan pas lekesinin üzerine dökün. Esans yağı ve limon suyunu da ekleyin. Karışımı lekenin üzerinde birkaç saat bekletin ve durulayın.

Tıkanık Boruların Açılması

Atık su boruları için tasarlanmış hazır temizleyicilerin içerisinde bulunan sodyum hidroksit (İye), sülfürik asit, hidroklorik asit ve trichloroethane sağlığımıza çok ciddi zarar vermektedir. Lye zehirleyicidir; gözleri ve cildi ciddi bir şekilde yakabilir. Hidroklorik asit böbreklere ve karaciğere hasar verebilir. Trichloroethane ise göz ve cilt tahrişinin yanı sıra sinir sistemini etkileyen bir zehirdir.

Bu zehirlere maruz kalmamak adına tıkanık borularınızı doğal bir şekilde açabilmeniz için aşağıdaki tarifi gönül rahatlığıyla uygulayabilirsiniz.

Malzemeler

• 2 litre kaynar su

• Yarım su bardağı sirke

• Dört yemek kaşığı karbonat

Yapılışı

Dört yemek kaşığı karbonatı lavabonuza dökün. Üzerine yarım su bardağı sirke ilave edip 2 litre kaynar suyu lavaboya boşaltın. Haftada bir gün bu tarifi yaptığınızda bir daha asla tıkanıklık sorununuz olmayacaktır.

Mutlak Araçlarının Temizlenmesi

Mutfak araçları yemek pişirirken çıkan yağlardan veya kokulardan dolayı kirlenebilirler. Ayrıca kullandığınız mutfak araçlarında oluşan parmak izlerini de unutmamak lazım. Aşağıdaki tariflerle mutfak araçlarınızın yüzeylerini çizmeden temizleyebilirsiniz.

Limon Esintili Temizleyici

Malzemeler

• 1 çay kaşığı sıvı natural sabun

• 1 tatlı kaşığı sirke

• 1 çay kaşığı boraks

• 1 çay bardağı su

• 2 yemek kaşığı limon suyu

• 6 damla narenciye çekirdeği özü

• 4 damla limon, portakal veya okaliptüs esans yağı

Yapılışı

Tüm malzemeyi plastik bir sprey şişeye koyun ve iyice çalkalayın. Mutfak araçlarının yüzeylerine püskürtün ve nemli bir bez yardımıyla silin. Daha sonra kuru bir bezle kurulayın.

PRATİK BİLGİ

Mutfak aletlerinizi yağ ve tozlardan arındırmak ve temizlemek istiyorsanız karbonat, yemek tuzu ve su ile bir karışım hazırlayın. Kaplarınızın üzerlerine sürün ve bekleyin, daha sonra nemli bezle kurulayın.

Mutfakta en sık kullanılan ve en hızlı kireç tutan araç hiç şüphesiz su ısıtıcıdır. Su ısıtıcı kirecini temizlemek için içinde elma sirkesini kaynatın ve bol su ile 5-6 kez durulayın.

Mutfak tahtanızı asla deterjanla yıkamayın. Hem aşınacak hem de kimyasal artıklar kalacaktır. Sirke ile temizleyin.

Bakır kaplarınızı temizlemek için; bir bezi sirke ile ıslatıp bakırlarınızı ovun.

Pırıl pırıl olacaklardır.

Balık pişirdiğiniz tavadaki balık kokusunu yok etmek için tavayı limonla ovunuz. Balık kokusu yok olacaktır.

Çaydanlıklardaki kireçleri yok etmek için; çaydanlığınızın içine sirke koyup kaynatın.

Dibi tutan tencerenize su koyup içine bir çorba kaşığı sirke veya limon suyu ilave edin. 5 dakika kaynattıktan sonra çabucak temizlenecektir.

Doğrama tahtanızdaki sarı lekelerden kurtulmak için doğrama tahtanızı limon suyuyla ovun. 5 dakika bekletip yıkayın.

Fırın Temizliği

Ticari fırın temizleyicileri, kullandığımız en zehirli ürünlerden biridir. Uygulamayla çıkan duman ve kimyasal yanma sonucu oluşan kötü koku çok zararlı ve rahatsız edicidir. Oysa fırınımızı temizlerken böyle zararlı maddelere maruz kalmamıza gerek yok. Elimizin altında bulunan malzemelerle doğal ve sağlıklı bir temizlik yapabiliriz.

Pratik Fırın Temizleyici

Malzemeler

• 1 bardak karbonat

• 4 kaşık çamaşır sodası

Yapılışı

Karbonat ile çamaşır sodasını karıştırın. Fırının tabanına bolca su serpin, sonra da kiri, toz halindeki karışımla kaplayın ve üzerine biraz daha su serpin. Gece boyunca öyle beklesin. Sabah, eski bir sünger ya da plastik sürtme teli ile kir ve yağları ovarak silin. Daha sonra süngere biraz Arap sabunu koyup fırının kenarlarını, üstünü ve kapağının içini temizleyin, sabundan iyice arındırmak için de ıslak bezle silin. Çok kötü lekeler metal sürtme teli kullanmanızı gerektirebilir.

Doğal Fırın Temizleyici

Malzemeler

2 çorba kaşığı natural sabun

2 çorba kaşığı karbonat 1 tatlı kaşığı portakal ve limon esans yağı Yarım fincan sıcak su

Yapılışı

Fırınınızı 15 dakika kadar 140 derecede ısıtın, daha sonra fırını söndürüp kapağını açık bırakın.

Temiz bir sprey şişesinde sabun, karbonat ve esans yağı karıştırın. Suyu ekleyin ve çalkalayın.

Fırının iç duvarlarına sıkın ve 20 dakika bekleyin. Bir bezle silin ve durulayın.

PRATİK BİLGİ

Fırının içindeki kurumuş yağ ve sosları temizlemek için; fırının içine bir kap su koyup kaynatın. Suyun buharı kurumuş yağ ve sos lekelerini yumuşatacaktır. Siz de bu yumuşatma işleminden sonra fırınınızı kolaylıkla temizleyebilirsiniz.

Fırınınızdaki taze yağ lekelerine tuz veya karbonat serpin. Fırın soğuduğunda yumuşak bir bezle sildiğinizde yağların çözüldüğünü göreceksiniz.

Fırınınızın kirlenmesini engellemek için özellikle fırınınızın ızgarasını kullandığınızda ızgara telinin altına içine biraz su konmuş fırın tepsisini yerleştirin. Böylelikle ızgaranın yağlan o tepsideki suyun içine akar.

Fırın temizliğinizi kolaylaştırmak için fırınınızı her kullanımdan sonra sirkeli suyla silin. Fırınınızı temizledikten sonra kurulamayı unutmayın.

Kirli fırın ve ocaklarınızı sirkeli suyla ıslatıp bekleyin. 10-15 dakika sonra fırça yardımıyla temizleyin ve durulayın! Artık yemeklerinizle birlikte zararlı kimyasalları yememiş olacaksınız.

Fırınınızın pas tutan yerlerine keten yağı sürün ve zımpara kâğıdı ile lekeleri kazıyın.

Mikro Dalga Temizleyici

Mikro dalga fırınının içi yağ ve yemek kokularını çeker. Bu durum yemek pişirirken yemeğinizin lezzetini alır. Mikro dalga fırınınızı temizlerken yapmanız gereken ilk şey eğer cam altlığı varsa önce onu çıkartıp elde yıkamaktır. Daha sonra aşağıdaki tarifle fırınınızı temizleyebilirsiniz.

Malzemeler

• 1 çay kaşığı sirke

9 Çeyrek fincan karbonat

• 5-6 damla kekik, limon otu veya limon esans yağı

Yapılışı

Tüm malzemeyi macun kıvamına gelecek kadar karıştırın. Yumuşak bir bez veya sünger ile mikro dalga fırınının iç duvarlarına ve tabanına sürün. İyice duruladıktan sonra içinin kuruması için yarım saat kapağını açık bırakın.

Pratik Mikro Dalga Temizleyici

Malzemeler

• 1 fincan karbonat

• Su

Yapılışı

Karbonatı su ile karıştırarak bir macun yapın. Fırının kapağını ve içini sünger üzerine koyduğunuz bu karışımla temizleyin. Sonra da iyice durulayın. (Fırın ılıkken döküntülerin üzerine tuz serpip 2 yemek kaşığı sodyum bikarbonat ve 1 bardak sıcak su ile bulamaç yapıp, bununla temizliğinizi yapabilirsiniz. Temizlikte metal olmayan, sert, kalın kıllı bir fırça da faydalı olabilir.)

Buzdolabı ve Dondurucu Temizliği

Buzdolabı mutfaktaki en önemli kurtarı-cımızdır. Artan yiyecekleri küçük kaplara paketleyip buzdolabımızda saklarız. Ancak genellikle bu kapları dolabımızda unuturuz ve dayanma süresi geçer. Bu durum, buzdolabının kapağının her açılışında kötü bir koku yaratabilir. Keskin kokular hem buzdolabınızı hem de dondurucudaki taze yiyecekleri etkiler.

Buzdolaplarının derin dondurucuları -18°C, alt kısmının da 4°C – 5°C arası olması gerekir. Eğer 7°C ‘ye ulaşırsa artık orada bakteri üremesi için uygun ortam oluşmuş demektir. Her buzdolabının içinde veya dışında bir derece olmayabilir. Ama evdeki herhangi bir termometreyi buzdolabımızın içine koyup sıcaklığını ölçebilirsiniz.

Buzdolabı temizliği için asla deterjan kullanmayın. Buzdolabınızın hijyenini aşağıdaki tarifle sağlayabilirsiniz.

Buzdolabınızdaki kokuyla baş edemiyorsanız ve bütün yiyecekleri dışarı çıkar, sil, süpür, kurula vs. uğraşmak istemiyorsanız bir kâse karbonatı buzdolabının bir köşesine koyun. 4-5 günde bir karıştırın. Kötü kokuların gittiğini göreceksiniz. Ayrıca karbonatın, dolapta sakladığınız meyve sebzeler üzerinde koruyucu bir etkisi olacaktır.

PRATİK BİLGİ

Buzdolabınızdaki kötü kokuları yok etmek için bir pamuk parçasına bolca vanilya dökün. Sonra su dolu bir bardağın içine atarak buzdolabınıza koyun. Kokulardan eser kalmadığını ve dolabınızın mis gibi koktuğunu göreceksiniz.

Buzdolabındaki nemi almak için; dolaba içi tuz dolu bir kap koyun.

Pratik Buzdolabı Temizleyici

Malzemeler

3 çorba kaşığı karbonat 1 fincan sirke Sıcak su

Yapılışı

Bir kaba sıcak su koyun. Suyun sıcak su olması önemlidir. Çünkü buzdolabımızın içi soğuk olduğundan dökülen süt, ketçap gibi maddeler kurur; bunları daha iyi temizlemek için suyun sıcak olması gereklidir. Sıcak suyun içine sirke ve karbonatı ekleyin.

Öncelikle buzdolabınızın fişini çekin. Buzdolabını temizlerken ilk başta buzdolabınızı tamamıyla boşaltın. Buzdolabı temizliği en az ayda 1 kez yapılmalıdır. Buzdolabı temizliğinin en önemli püf noktalarından biri yukarıdan aşağıya doğru temizlemektir. Buzdolabınızın raflarını bez ile silmenize gerek yoktur. Rafları çıkartıp lavabo ya da bir kapta yıkayabilirsiniz. Yıkadıktan sonra iyice süzülmesini ve kurumasını sağlayın. Buzdolabınızın yan duvarlarını, yumurtalıklarını, girintili çıkıntılı her yerini sünger ile, gerekirse fırça ile temizleyin. Buzdolabınıza koyacağınız şeyleri buzdolabına koymadan önce yıkanabiliyorsa yıkayın. Ancak bu durum yumurtalar için geçerli değil. Çünkü yumurtayı yıkarsanız çok çabuk bozulmasına neden olursunuz. Yiyecekleri buzdolabınıza asla açık olarak koymayın. Sebzelik kısmına sadece sebzelerinizi koyun çünkü buraların ısısı sebzelere göre özel ayarlanmıştır.

Buzdolabınızı temizledikten sonra yerleştirme sürecinde önce tüketeceklerimizi ön kısımlara koymalıyız ki daha sonra unutup çürümelerine neden olmayalım. İçini yerleştirdikten sonra buzdolabınızın fişini takmayı unutmayın.

PRATİK BİLGİ

Buzdolaplarının içinde peçete gibi maddeler asla kullanılmamalıdır. Bunlar organizmaların daha çabuk üremesine neden olur. Buzdolabında ızgaralı kısımlar vardır. Bunların böyle olmasının sebebi içerideki hava sirkülâsyonunu sağlamaktır.

Mutlak Dolabı ve Tezgâh Temizliği

Malzemeler

2 mİ. Bitkisel kaynaklı sıvı sabun Büyük bir fincan sirke 2 mİ. zeytinyağı 125 mİ. ılık su Yeterince Arap sabunu

Yapılışı

Formika dolap ya da tezgâh üstlerini temizlemek için; tüm malzemeyi ılık suyla karıştırın. Dolaplara ve tezgâhlara püskürtüp süngerle temizliğini yapın ve ıslak bezle iyice durulayın.

PRATİK BİLGİ

Mutfak tezgâhınızın fayanslarını limonlu karbonat ile ovun ve durulayın. En güzel temizleyicidir. Kimyasal deterjan kalıntısı kalmadığı için üzerine meyve- sebzelerinizi, ekmeğinizi rahatlıkla koyabilirsiniz. Ancak mermer yüzeylerinizde limon kullanmayın. Limon, mermer yüzeylere zarar verir.

Mutfağınızda yer temizliğinin de önemi oldukça büyüktür. Sık sık silinmesi, temizlenmesi gerekir. Aşağıdaki tariflerle yerlerinizi çok rahat ve güvenli bir şekilde temizleyebilirsiniz.

Çam Kokulu Temizleyici

Malzemeler

• 4,5 litre sıcak su

2 yemek kaşığı sıvı doğal sabun 10 damla çam esans yağı

• 5 damla selvi esans yağı

Yapılışı

Bir kovada yukarıdaki malzemelerin hepsini karıştırın. Temizleme bezi yardımıyla yerlerinizi silebilirsiniz. Durulama gerektirmez.

Turunçgil Esanslı Temizleyici

Malzemeler

• 4,5 litre sıcak su

2 yemek kaşığı sıvı natural sabun 15 damla portakal esans yağı

• Yarım fincan limon suyu

Yapılışı

Bir kovada yukarıdaki malzemenin hepsini karıştırın. Bir bez yardımıyla yerlerinizi silin. Durulama gerektirmez.

İnatçı Kir ve Yağ Sökiicii

Malzemeler

• 4,5 litre sıcak su 2 yemek kaşığı sıvı natural sabun

• 1 fincan sirke

1 tatlı kaşığı çamaşır sodası

20 damla okaliptüs, nane ya da çay ağacı esans yağı

Yapılışı

Bir kovada yukarıdaki malzemelerin hepsini karıştırın. Bir bez yardımıyla yerlerinizi silebilirsiniz. Durulama gerektirmez.

8 litre ılık su Yarım bardak sirke Yeterince Arap sabunu

Yapılışı

Tüm malzemeyi ılık suda karıştırın. Sabunu aktif hale getirmek için iyice karıştırın. Mutfak yüzeylerine gönül rahatlığıyla uygulayabilirsiniz.

PRATİK BİLGİ

İki tatlı kaşığı boraks ve yeterince Arap sabununu, 1 İt. sıcak suya karıştırarak her yüzeyde kullanabilirsiniz