Futbol Kadınlara da Yakışıyor

Çoğunluk bilmiyor ama Türkiye’de kadınlar da futbol oynuyor. Hatta kadın futbolcular bu alanda erkeklerden daha başarılılar. Ne yazık ki, bu başarılar medyada yeterince yer bulamıyor. İki sponsorluk anlaşması bu durumu değiştirebilir…

KADIN isterse her şeyi başarır, diye boşuna dememişler. Kadın siyaset de yapar, yönetici de olur, futbol da oynar… Geçmişte çeşitli toplumlarda kadınların hayata etkin katılımları engellendi, bu da eşitsizliklerin doğmasına sebep oldu. Bu durum halen büyük ölçüde devam ediyor. Oysa kadınların da, yeteneklerini ortaya koyacakları ortamlarda bulunmaları gerekiyor. Türkiye bu konuda büyük mesafeler kat etti. Öyle ki kadınlar artık yeşil sahalarda bile mücadele ediyor.

Kadın futbol takımlarının ligleri, erkek futbolu gibi 1. Lig, 2. Lig ve 3. Lig takımlarından oluşuyor. 2017-2018 sezonunda mücadele eden 1. Lig 10, 2. ve 3. Ligler ise 16 takımdan oluşuyor. Toplamda 98 takım bu sezon liglerde mücadele ediyor. Dört büyük takımlar arasında sadece Beşiktaş Jimnastik Kulübü 1. Lig’de top koşturuyor. Galatasaray, Fenerbahçe ve Trabzonspor gibi büyük kulüplerin kadın futbol takımları bulunmuyor. Galatasaray ve Trabzonspor bir dönem kadın futbol takımı oluştursalar da bu girişim uzun soluklu olarak devam ettirilemedi.

Türkiye Kadın A Milli Takımı 119 ülkenin yer aldığı Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) dünya sıralamasında 59’uncu, Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) üyesi 51 ülke arasında ise 31’inci sırada yer alıyor. U19 Kadın Milli Takımı, Avrupa’da 50 takım arasında 22’nci, U17 Kız Milli Takımı ise 46 takım arasında 27’nci sırada bulunuyor.

ÜÇÜNCÜ LİGLER TEPKİLİ

Türkiye Futbol Fede-; rasyonu (TFF), yakınlarda kadın ligleri için önemli bir karar aldı. 1. Lig ve 2. Lig’deki tüm takımlara deplasman maç ödeneği verilirken, 3. Lig’de sadece ilk yarı sonunda ilk iki sırada, sezonun ikinci yarısında ise ilk üç sırada tamamlı layan takımlara ödenek verilecek. 3. Lig’de bulunan ve dereceye giremeyen diğer takımlar ödenek alamayacak. Bu durum, 3. Lig’de mücadele eden bazı takımları sıkıntıya soktu. Belediye ya da kurum destekli kulüpler, TFF’nin aldığı bu karara tepkili. Hatta 3. Lig’de oynayan ve maddi durumu elvermeyen bazı kulüpler bu karar nedeniyle liglerden çekilmek zorunda kaldı. 3. Lig takımlarını çalıştıran antrenör ve kulüp yöneticileri, kadın futbolunun bu şekilde gelişemeyeceği kanaatinde.

“EŞİT İŞE EŞİT ÜCRET”

Oysa gelişmiş pek çok ülkede kadın fut boluna verilen destekle önemli gelişmeler kaydedilmiş durumda. Hatta bu ülkelerde kadınların futboldaki başarısı, o ülkenin spor kültürünün ne kadar gelişmiş olduğuna işaret ediyor. Norveç, Danimarka, İsveç, Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri’nde kadın futbolunun gelişimi, bu ülkelerdeki cinsiyet eşitliği yasalarıyla yakından ilgili. Norveç, geçen aylarda milli takımlar düzeyindeki kadın ve erkek futbolcuların eşit ücret almaları için bir karar aldı.

Geçtiğimiz yıl ABD’de kadın milli futbol takımı, erkek futbol takımından daha fazla başarıya sahip olmasına rağmen, daha az ücret aldıkları ve daha kötü koşullarda kamp yaptıkları için “Eşit işe eşit ücret” kampanyası başlatmıştı. Kampanya sonunda istedikleri başarıya ulaştılar.

Eşitsizlik, muazzam büyüklükteki futbol endüstrisi pastasından alınan paya da yansıyor. Televizyon yayınları, sponsorluk sistemi, ürün satışları hep erkek futbol takımları üzerine kurulmuş durumda. Türkiye Kadın Futbol Milli A Takımı, tarihinde ilk kez bir sponsora sahip oldu. Tek başına bu örnek bile, durumu yeterince açıklıyor. Bu sponsorluk sonrasında çok gecikmeden güzel bir haber geldi. Kadınlar 1. Lig’de mücadele eden Beşiktaş Kadın Futbol Takımı da ünlü kozmetik firması Avon ile sponsorluk anlaşması imzaladı.

AYDA 600 DOLAR

Profesyonel futbolcular için temsilci organizasyon kuruluşu olan FIFpro’nun geçtiğimiz aralık ayında yayınlanan araştırma raporuna göre, profesyonel olarak futbol oynayan kadınların aylık kazancı ortalama 600 dolar. Bahsettiğimiz ücret profesyonel ve yarı-profesyonel futbolcular için geçerli. Amatör statüdeki kadın futbolcuların çoğu ya ücret almıyor ya da çok az alıyor. Araştırmaya göre, eşitsizlik sadece ücretle sınır değil. Suni çimde oynanan futbol müsabakaları, futbolcuların sakatlanma oranlarını artırıyor. Örneğin Kanada’da 2015 Dünya Kupası maçları bile suni çimde oynanmış.

Sonuç olarak, tüm dünyada futbol, sayısal ve kültürel olarak erkeklerin hakim olduğu bir spor dalı. Fakat bazı ülkelerde spor kültürünün zenginleşmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik atılan adımlarla kadınların futbol oynama koşulları iyileşmeye başladı.

BAŞARILI ÖRNEKLER VAR

Türkiye’deki durum da dünya ile benzer bir seyir izliyor. Kadın futbol kulüplerinin başarıları ne yazık ki gazetelerin spor sayfalarında gerektiği kadar yer almıyor; takımlar yeterince sponsor bulamıyor.

Oysa, Paris Saint-Germain gibi önemli bir futbol kulübüne transfer olan milli oyuncu Melike Pekel, UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi’nde Türkiye’yi başarılı bir şekilde temsil ediyor. Üç yıl üst üste tur atlayan İzmir temsilcisi Konak Belediye Spor Kadın Futbol Takımı, yıllardır ligde liderliği elinden bırakmayan Ataşe-hir Belediye Spor Kadın Futbol Takımı gibi son derece başarılı örnekler de var.

Belki bu haberimizi okuduktan sonra daha çok insanın ilgisini çeker diye bir de haber verelim: Avrupa Şampiyonası elemelerinin ikinci ayağı olan Elit Tur’da, U17 Kız Milli Takımı 2018 Mart’ında Avusturya, Polonya ve Bosna Hersek ile mücadele ederken, U19 Kadın Milli Takımı da 2018 Nisan’mda Ispanya, Avusturya ve İrlanda Cumhuriyeti ile karşı karşıya gelecek.

DEVLET DESTEĞİ VAR

TFF Kadın Milli Futbol A Takımı’nda toplam 27 sporcu bulu-nuyor. Oyuncuların 15’i yurtdışı, 12’si ise yurtiçi kulüplerden. Altyapı kategorileri arasında ise U15, U17 ve U19 takımları faaliyet gösteriyor. TFF, kadın liglerinde yer alan kulüplerin oyuncu kalitesinin artırılması ve uluslararası platformda hangi seviyede olduklarının bilinmesi için milli müsabakaların görüntülerini kulüplerle paylaşıyor.

Kulüplerden gelen talepler doğrultusunda, milli takım antrenörleri ile kulüp oyuncularının bir araya gelerek gelişimlerine katkı sağladıklarını söyleyen TFF Futbol Gelişim Direktörlüğü Grassro-ots Müdürü Sertan Kırağası, kadın sporcuların futbol oynayarak, hem kariyerleri hem \ de gelecekleri için istihdam bulma şansına sahip olduk-™ larını söylüyor. Milli takım forması giyen sporcular, Türkiye’de bazı avantajlara sahip oluyor. Üniversitelerin beden eğitimi ve spor yüksekokullarına girişte puan avantajı, her ay devlet tarafından verilen Millilik Bursu, Gençlik ve Spor Bakanlığı’nda spor uzmanı ve antrenör olarak atanma şansı yakalıyor.

TRANSFER TEKLİFLERİ

Geçmiş yıllara göre, kadın futbolunun hem yazılı hem de görsel medyada önümüzdeki dönemlerde daha fazla yer bulacağına dikkat çeken Kırağası, konuyu şu sözlerle özetliyor:

“TFF, Nisan ayında bir ilke imza atarak P&G markası ile Kadın Milli Futbol Takımı için sponsorluk anlaşması imzaladı. Kadın Milli Takımımızm tarihinde ilk kez bir sponsoru oldu. Bu anlaşma sayesinde kadın futbolunun önümüzdeki dönemlerde medyada daha fazla yer bulacağına inanıyoruz. Bazı spor haber kanallarında Kadınlar 1. Lig’i ile ilgili haberlerin düzenli olarak yayınlanarak kamuoyu ile bilgi paylaşımının yapılmaya başlandığını da görüyoruz.”

A Milli Takım’da bulunan yabancı sporcuların çoğu Al-manya^ Hollanda, Avusturya ve Fransa gibi ülkelerde yaşayan sporculardan oluşuyor. Bu ülkelerin ulusal liglerinde oynayan kadın futbolcular ulusal veya uluslararası transferlere de imza atıyor. Geçen aylarda A Milli Takım oyuncusu Melike Pekel, Paris Saint-Germain gibi kadın futbolunda önemli yeri olan bir kulübe transfer oldu. Benzer şekilde 19 Yaş Altı Milli Takımı’nda da gelecek vadeden oyunculara yurtdışmdan teklifler gelmeye başladı. “Milli takım formasıyla oynanan uluslararası müsabakalar futbolcular için büyük bir fırsattır” diyen Kırağası, uluslararası müsabakalarda sporcuların kendilerini göstererek, Avrupa’daki futbol kulüplerinde oynama şansını elde edebileceklerini söylüyor.

KADIN OYUNCULAR ARANIYOR

TFF, Kız Futbol Eğitim Merkezleri (KFEM), Kız Futbol Köyleri ve Üniversite-Okul İşbirliği gibi projelerle kadın futbolunun gelişimine katkı sağlayacak çalışmalar gerçekleştiriyor. Geçen sezon gerçekleştirilen KFEM projesinde TFF’nin belirlediği 30 kadın futbol kulübü yer aldı. Mayıs-Ağustos ayları boyunca yerelde, henüz lisansı olmayan 13 yaş altı kız çocuklarının katıldığı projede, futbola olan sevginin artırılması, sporcu sayısının artırılması, altyapıya oyuncu kazandırması ve yetenekli çocukların tespit edilmesi amaçlanmıştı.

Kız Futbol Köyleri projesinde ise, milli takım antrenörleri tarafından seçilen 12 yaş grubundaki yetenekli oyuncuların katıldığı 10 günlük bölgesel kamp düzenlendi. Projede, TFF antrenörleri, seçilmiş antrenörler, rehber uzmanlar, gönüllüler ve stajyerler kamplarda görev aldı. Projenin temel amacı, U15 Kız Milli Takımı’na oyuncu havuzu oluşturmak olarak özetleniyor.

Üniversite-Okul işbirliği projesinde ise, beden eğitimi ve spor yüksekokulu ya da spor fakültesi olan 21 üniversitenin üç ve dördüncü sınıf futbol antrenörlük öğrencileri yer aldı. Öğrenciler, üniversite koordinatörlerinin gözetiminde, belirlenmiş ilkokullara giderek, hareket eğitimi odaklı, karma futbol antrenmanları yaptırdı. Sezon sonunda ise üniversitelerde şenlikler düzenlenerek, çocukların motorik özelliklerinin geliştirmesi ve oyun forma-tmda çalışmalarla futbolun sevdirilmesi amaçlandı.

MİLLİ TAKIMDA 14 OYUNCUSU VAR

Beşiktaş Jimnastik Kulübü Kadın Futbol Takımı, futbol sporundaki ilk çalışmasını, 2012 Kasım ayında başlatmış. Kulüp, şu anda Kadınlar 1. Lig kategorisinde mücadele ediyor. 2014 yılında U16 Uluslararası Voda-fone Cup Şampiyonluğu, 2014-2015 sezonunda TFF Kadınlar 3. Lig Şampiyonluğu, 2015-2016 sezonunda TFF Kadınlar 2. Lig Şampiyonluğu, 2016-2017 TFF Kadınlar 1. Lig normal sezon birinciliği, play off sonucu ise lig ikinciliği bulunuyor. Ayrıca, alt yaş gruplarında birçok özel turnuva şampiyonluğu elde edilmiş.

Çevre okullarından başlayarak, İstanbul genelinde kız futbolcu havuzu oluşturan kulüp, 2012 yılından bu yana 1200 civarında kız çocuğuna ulaşarak Beşiktaş Jimnastik Kulübü Fulya Hakkı Yeten Futbol Özkaynak Düzeni Tesisleri’nde eğitim veriyor.

Sporcuların 22’si milli takımın çeşitli kategorilerinde oynarken, 12’si ise Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulları bölümlerinde öğrenimlerine devam ediyor.

“BEŞİKTAŞ’IN KATKISI BÜYÜK”

Kulübün şu anki hedefleri arasında, sadece kız çocuklarının ve gençlerin eğitim alabilecekleri Kız Futbol Okulları açmak ve bu konuda öncü olmak var. “Kadın futbolunun bilinilirliği her geçen gün artıyor” diyen Beşiktaş Kadın Futbol Takımları Teknik Direktörü Mutlucan Zavotçu, ana sponsorların katkısı, medyanın ilgisi ve federasyonun vereceği önemin artmasıyla birlikte diğer kulüplerin de kadın futbol branşlarını açmasının olası olduğunu söylüyor. “UEFA ve FIFA’mn futbolda, din, dil, ırk ve cinsiyet eşitliği kavramlarını sıkılıkla vurgulayıp, bunlara aykırı davranan kulüp ve federasyonlara yaptırım uygulattığı bu dönemde, hemen her kulübün kadın futbol branşı açması kaçınılmaz olacak” diyen Zavotçu, Türkiye’nin kadın futboluna bakışını şu sözlerle özetliyor:

“Avrupa’ya oranla ülkemizde kadın futboluna verilen önem oldukça az. Liglerin yayıncı kuruluşu bulunmadığı gibi, isim ve ana sponsorları da mevcut değil. Federasyonun ilgisizliği ve TFF pazarlama ekibinin önem göstermemesi nedeniyle, isim sponsoru bulunmayan belki de tek branş kadın futbolu. Bu kadar göz ardı edildiği için de medyada maalesef yer alamıyor. Beşiktaş, bu anlamda kadın futbolunun tanıtımına en büyük katkı sağlayan kulüp olarak öne çıkıyor. Avon sponsorluğu ile bu ilgi ve bilinirliğin daha da artacağına inanıyoruz.”

AVRUPA’DAKİ TEK TEMSİLCİ

İzmir Konak Belediyesi tarafından 2002 yılında kurulan Konak Belediye Spor Kadın Futbol Takımı, 2006 yılından bu yana Kadınlar 1. Lig’de mücadele ediyor. Kulübün A takımında, 15-27 yaş arasında toplam 26 kadın sporcu bulunuyor. Altyapıdan yetişen minikler, yıldız ve genç kadın takımları da kulübün kategorileri arasında. Konak Belediye Spor dışında İzmir’de faaliyet gösteren iki kadın futbol kulübü daha var. Bunlar. 3. Lig’de yarışıyor.

Kadın futbolunun, Konak Belediyesi Başkanı Sema Pekdaş tarafından desteklendiğini söyleyen Takım Koordinatörü Ali Alanç, beş yıldır ligde Türkiye Şampiyonu olduklarını hatırlatıyor. 24 yıldır Konak Belediyesi’nde çalışan ve 2002 yılında kadın futbol takımını kuran Alanç, son dört yıldır takımın başında. Kulüpte, kadın takımını çalıştıran toplam dört antrenör bulunuyor.

Alanç, bu konuda şunları söylüyor:

“Sporcularımızın erkeklerin yaptığı antrenmanlardan hiçbir farkı yok. Kadın sporcularımızı da aynı programlarla çalıştırıyoruz. Haftanın her günü iki saat antrenman yapıyorlar. Kadınların algılama gücü erkelerden daha kuvvetli. Erkek sporcuya bir hareketi üç kere gösterirken, kadın sporcuya bir kere göstermeniz yetiyor. Hepsi çok çalışkan ve hırslı. Her sene iyi sporcularımız 1. Lig’de yanşan başka kulüplere transfer oluyor. Bu yıl da yedi kadın oyuncumuzu transfer ettik. Türkiye’yi Şampiyonlar Ligi’nde yıllardır temsil ediyoruz.”

“ALTYAPI LİGİ OLMALI”

İzmir’in, kadın futboluna olan desteği ve sporcu ailelerin bakış açısı gayet olumlu yönde. Başkan Pekdaş, daha çok kız çocuğuna ulaşmak için spor okullarının kurulmasına öncülük etmiş, ilkokul, ortaokul ve liselerde turnuvalar düzenlemiş, kulübün bünyesinde bulunan antrenörleri kadın futbol takımları kurması için okullara yönlendirmiş, belirli kategoriler oluşturarak sporla tanışmasını sağlamış. Belediye başkanmm kadın olmasının, spor için büyük avantaj sağladığını söyleyen Alanç, Pekdaş’m “Erkek futbolunu herkes yapar, biz kadın futbolunu doğru, başarılı ve sağlam bir altyapı oluşturarak yapalım” sözüyle kadın futboluna olan desteğini vurguluyor.

Alanç, sadece Belediye’nin imkanları ile değil, TFF’nin de, kulüplere gerekli desteği sağlamasının önemli olduğuna dikkat çekiyor. “UEFA, kulüplerin Şampiyonlar Ligi’nde yarışması için kadın futbol takımlarının olmasını şart koştu. Bu nedenle milli takımlar ve ligler kuruldu. 1. 2. ve 3. Lig’de oynayan erkek futbol takımlarının nasıl altyapı ligi bulunuyorsa kadın futbolunda da olması gerekiyor. 1. Kadın Ligi 10 takımdan oluşmamalı; en az 16 takım yer almalı. TFF’nin kadın futboluna gereken desteği ve ilgiyi daha fazla göstermesi şart. Doğu illerinde kız sporcu sayısı çok fazla. Bu çocuklara ve kulüplere yardım yapılarak, denetimlerin sıklaştırılması gerekiyor.”

BÜYÜME YOLUNDAKİ KULÜP

Ankara Gölbaşı Belediyesi tarafından 2016 yılında kurulan Gölbaşı Belediye Spor Kadın Futbol Takımı, geçen yıldan bu yana Kadınlar 3. Lig’de mücadele ediyor. Kulübün A takımında toplam 25 kadın sporcu var. Yaş aralıkları, en küçüğünün 10, en büyüğünün 22. Kulübün genç ve yıldız kadın futbol takımları mevcut. Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi’nde Araştırma Görevlisi olan ve iki yıldır Gölbaşı Belediye Spor Kadın Futbol Takımı’nı çalıştıran Baş Antrenör Senem Çeyiz, kadın futboluna gönül vermiş, birkaç kez “tıilli olmuş bir sporcu. 15 yıldır futbol ile ilgileniyor ve beş yıldır da sektörde profesyonel olarak antrenörlük yapıyor. Takım, haftanın her günü Belediye’ye ait spor tesislerinde antrenmanlarını gerçekleştiriyor. Türkiye’de toplumsal cinsiyet ayrımcılığından dolayı kadın futboluna olan bakış açısının olumsuz olduğunu söyleyen Çeyiz, hala kadının futbol oynadığını bilmeyen insanların olduğunu söylüyor.

“Ailelerin yarısı spora destek sağlarken, diğer yarısı kadın futbolundan habersiz. Biz elimizden geldiğince çocuklara destek olmaya çalışıyoruz. TFF’nin kadın futboluna olan bakış açısı çok zayıf. Temel sorunlarımızdan bir tanesi bu. Diğeri ise, kulüplerin gerekli destek bulamayarak kapanması. Belediye’ye bağlı bir spor kulübü olmasaydık işimiz daha da zor olurdu. Kadın futbolu medyada yer bulamayınca, istenilen seyirci kitlesine ulaşmakta güçlük çekiyor.” Kulüp, kadın futbolunu bölgede anlatmak ve yaygınlaştırmak için okullara ve öğretmenlere ulaşmış ama kayda değer düzeyde olumlu sonuç elde edememiş. Çeyiz bu konuda şunları söylüyor: “Kulübe oyuncu bulmak için turnuvalar düzenledik. İl ve İlçe Spor Müdürlüğü ile işbirliği yaparak birkaç okulun kulübe katılmasını sağladık. Şu anda herkese ulaştığımızı düşünmüyorum. Eminiz ki yetenekli çocuklar bizi bir yerlerde bekliyor. Onların bizi değil, bizim onları bulmamız gerekiyor. Bunun için de futbol köylerini pilot noktalara koymak gerekiyor. Çünkü Türkiye’de kadınlara ulaşmak ve onları evden çıkarmak çok zor. Onları sahaya çekmek için gerekli ortamı sağlamak gerekiyor.”

KULÜPLER 3. LİG’DEN ÇEKİLDİ

İstanbul Bakırköy Gençlik ve Spor Kulübü Derneği’ne bağlı olan Bakırköy Gençlik ve Spor Kadın Futbol Takımı 2005 yılında kurulmuş, 2010 yılında I da ligde yer almaya başlamış. Şu anda Kadınlar 3. Ligi’nde yer alan kulübün A takımında yaşları 17 ile 22 arasında 38 kadın sporcusu var. Alt kategorilerde, minikler, genç ve yıldızlar futbol takımları mevcut. Antrenmanlarını, Bakırköy Atatürk Yaşam Köyü’nde gerçekleştiren takıma bu sene AGE firmasının Yönetim Kurulu Başkanı Adil Yüksel destek olmuş ve takımın bütün yol, yemek masraflarını karşılamış.

Bakırköy Gençlik ve Spor Kulübü Derneği’nin Kadın Futbol Takımı Teknik Sorumlusu Orhan Bıçakçıoğlu, desteği bu sene bulduklarını, öncesinde ise derneğin imkanları ile idare ettiklerini söylüyor. Bı-çakçıoğlu, “TFF, 3. Lig’de oynanan maçlardaki deplasman giderlerini kesti. Bu kesinti birçok kulübün ligden çekilmesine sebep oldu. 1. ve 2.Lig’lerdeki takımlara ağırlık verildiği için 3. Lig tabiri caizse üvey evlat muamelesi görüyor. Bu uygulama devam ettiği sürece, kadın futbolunda gelişme yaşanacağını düşünmüyorum” diyor.

“Kadın futbolcular erkeklere göre futbolda daha istekli. Kadınların farkı, kolay gruplaşma yapabiliyorlar” diyen Bıçakçı-oğlu, kadın futbolcuların takıma ve bulundukları konuma sahip çıkmaları sayesinde daha başarılı olduklarını söylüyor. Geçen sene Antalya’da bir kulübün davetlisi olarak 3-4 günlük kısa bir kamp gerçekleştiren takım, bu sene maddi olanaksızlıklar nedeniyle boylesi bir faaliyet gerçekleştirememiş. Derneğin, kadın futbolu branşı dışında erkek futbolu, voleybol ve yüzme branşlarında da faaliyetleri var. Yakın zamanda açılacak olan buz pisti sayesinde yeni bir branşta daha faaliyete geçecek.

“DAHA YETENEKLİLER”

Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Araştırma Görevlisi Pınar Öztürk, doktora tezini, “Kadın futbolcuların, futbol alanındaki deneyimleri” üzerine yapıyor. Öztürk, spor kurumlarmda çalışan yöneticilerin, antrenörlerin, hakemlerin ve medya temsilcilerinin, toplumsal eşitsizliğe göz yumduklarını söylerken, futbolun, bu eşitsizliğin en görünür olduğu spor dalı olduğuna vurgu yapıyor. Öztürk sözlerine şöyle devam ediyor: “Spor bilimleri alanında erkek futbolunun sosyolojisi ile ilgilenen çok sayıda akademisyen olmasına rağmen, maalesef kadın futbolu sosyolojisi ile ilgili çalışmalar yok de- ne-cek kadar az. Bunun nedeni ise, Türkiye’de spor bilimleri alanında sosyal alanların ve toplumsal cinsiyet ile ilgili çalışmaların yeni gelişiyor olması. Son dönemde yurtdışmda-ki kürsülerde futbol-toplumsal cinsiyet çalışmalarının sayısı bir hayli arttı. Umarım Türkiye’de de kadınların futbol alanında deneyimlerini açığa çıkaran çalışmalar artar.”

Son 20 yıldır spor alanındaki toplumsal cinsiyet eşitsizliğine karşı mücadele eden kadın akademisyenler futbolda kadın sporcularla birlikte araştırmalar yaparak, onların deneyimlerini ortaya koymaya başladı. Öztürk de doktora tezini, kadınların oynadığı futbol üzerine kurgulamış. Tezini yazarken yaptığı araştırmaları şu sözlerle özetliyor: “Fransız sosyolog Pierre Bourdieu’nün alan kuramı temelinde, futbol alanında kadın futbolcular nasıl konumlanıyor, kulüp yöneticilerinin ve antrenörlerinin yaklaşımları, kadınların karşılaştıkları engeller ve bu engellerle başa çıkma stratejileri neler gibi sorulara yanıt aradım. Amacım, futbol alanında kadınları daha görünür, seslerini de daha duyulur kılmak. Araştırmanın sonuçları gösterdi ki antrenörlerin özverili çalışmaları, kadınların adanmışlıkları ve ebeveynlerinin duygusal destekleri kadınların futbolu için çok önemli. Öte yandan, başta TFF olmak üzere, spor kurumlan, kulüp yöneticileri, kent sakinleri ya da medya kadın futbolunu ve kadın futbolcuları görmemekte ısrarcı davranıyor.”

“SOSYAL BİR PROJE DEĞİL”

Öztürk’e göre, Türkiye’de 2005-2006 sezonunda kadın ligleri kurulduğunda TFF, yeni bir yapılanmaya gitmiş ve futbolu kadınlar için bir sosyal proje olarak görmüş. Son 10 yıldır daha fazla kız çocuğunun futbol oynayabilmesi için projeler yürüten federasyonun bu sayede 60 bini aşkın kız çocuğu farklı illerde futbolla tanıştırmış. Tezinde eleştirdiği konuyu ise şu sözlerle anlatıyor:

“TFF’nin kadın futboluna sadece bir sosyal proje olarak yaklaşması, futbol performansını ve liglerin niteliğini geri plana itmesi hoş bir durum değil. Kulüplerin açılıp-kapanması, futbolcu transferlerinin kurumsal şekilde yapılamaması, yazdığım konular arasında yer alıyor. Lig fikstürü ya da statüler, TFF resmi sitesinde çok geç açıklanıyor. Kadın futbolcunun haklarını koruyacak bir mekanizma maalesef bulunmuyor. Kulüplerin malzemeleri yetersiz kalıyor ve maddi kaynakların eksikliğinden, kulüpler sürekli TFF’nin verdiği yol harçlarım hesaplamak zorunda kalıyor. Eskiden kadınların
futbol oynamasına karşı geliştirilen önyargı daha fazlaydı. Günümüzde rol modeller, kampanyalar ya da sosyal medya gibi ağlarla, kadınlar futbolda daha görünür oldu. Ancak bu yeterli değil. Bugün Türkiye’de 6363 lisanslı kadın futbolcu varken, erkek futbolcuların sayısı 600 bini aştı.”

YURTDIŞI DEĞİL, YERLİ SPORCU

Ataşehir Belediyesi tarafından kurulan ve 2009 yılından bu yana faaliyette olan Ataşehir Belediyespor Kadın Futbol A Takımı 1. Lig’de mücadele ediyor. Yaş ortalamışı 21 olan kulübün A takımın-
da 20 sporcu, genç ve yıldız takımlarında ise toplam 40 kadın sporcu var. A takımda milli takımda oynayan sporcu sayısı ise altı. Kulüp, sporcuları ücret almadan yetiştiriyor. Ataşehir Belediyespor Kadın Futbol Takımı Baş Antrenörü ve Kulübün Sportif Direktörü Taner Öner, yurtdışından gelen sporcularla değil, işin mutfağında yetişen sporcularla daha başarılı olacaklarına inandıklarını söylüyor. Kadın futboluna verilen destek ve sponsorluklar hakkında ise şu bilgileri veriyor:

“Türkiye Futbol Federasyonu’nun yapmış olduğu destek yeterli değil. 2. ve 3. Ligler de yaşanan sıkıntıları görüyoruz. 1. Lig için yapılan ödenekler de son derece yetersiz. Bir deplasmana gittiğimiz zaman kulübümüzün ödediği rakam 8-10 bin TL arası iken, federasyonun bize ödemiş olduğu rakam 3 bin TL. Belediyemizin desteği sayesinde maddi anlamda sıkıntı çekmiyoruz. Ataşehir Belediyesi Başkan Yardımcısı Abdullah Der’in verdiği destek sayesinde takımımız başarılı oluyor.” Ataşehir Belediyesi, kadın futbolunu tanıtmak için broşürleri, billboardla-rı, belediye bünyesinde çıkan dergileri ve sosyal medyayı kullanıyor. Öner, bu reklamların ve tanıtımların yetersiz olduğunu söylüyor. “3. Lig’deki erkek futbolcuların aldığı ödenek ile bir kadın takımının bir yıllık masrafları karşılanıyorsa, arada büyük bir uçurum var demektir. Bu ülkenin kadın futboluna bakışını gösterir. Türkiye’de kadınların şiddet görmesi ve eşitsizliğe maruz kalmaması için eylemler yapılıyor ama bu sadece lafta kalıyor. Desteğe ve sponsorluğa gelince herkes köşesine çekiliyor. Medyanın, kurumların ve insanların desteğini, kadın futbolunda yeteri kadar bulamıyoruz.”

KADIN KULÜPLERİ ÇOĞALDI

Silivri Alibey Spor Kadın Futbol Kulübü, 2005 yılından bu yana Kadınlar 3 Lig’de mücadele ediyor. Kulübün toplamda 85 lisanslı sporcusu var. Bu sporcuların 40’ı A takımda, 45’isi ise gençler ve yıldız takımlarında oynuyor. Kulübün şu anda milli takımda oynayan oyuncusu bulunmadığını, ancak-geçmişte Beşiktaş Jimnastik Kulübü’ne oyuncu transfer ettiklerini söyleyen Kadın Futbol Takımı Teknik Direktörü ve Altyapı Koordinatörü Nursal Bilir, kadın futbolunun Türkiye’deki gelişimi hakkında şunları söylüyor:

“Son yıllarda Türkiye’deki kadın liglerinde hızlı bir yükseliş yaşandı. Yıllardan bu yana Konak ve Ataşehir Belediye Spor’un, Şampiyonlar Ligi’nde mücadele etmesi sayesinde tanımrlığı arttı. Beşiktaş takımının sezonda mücadele etmesi de kadın futboluna avantaj sağladı. Hakkari, Van, Sivas derken 2. ve 3. Lig takımları çoğaldı. Futbol Federasyonu’nun kadın futboluna yönelik tutumu kulüpleri sıkıntıya sokuyor. Kulüplerin bütçesi uzak bölgelere ulaşımı karşılayacak düzeyde değil. Bölgesel olarak en büyük avantajımız yerel gazetelerde bizim için haberlerin yapılması ve desteğin esirgenmemesi oluyor.” Kulübün bu yılki malzeme sponsoru Bayburt inşaat olmuş. Takıma 20 bin TL’ye yakın yardımda bulunan firmanın anlaşması sadece bu yıl için geçerli. Bilir, maddi imkansızlıklardan dolayı kamp yapma imkanlarının olmadığım söylüyor. “Bu yaz, 10-12 yaş grubu kız sporcular için futbol okulu açmayı düşünüyoruz. Altyapıya mümkün olduğu kadar sporcu yetiştirmek için uğraşacağız. Avrupa’da kız ve erkek ayırt edilmeden antrenman yaptırılıyor. Çocukların seviyelerini tespit etmek için, karışık maçlar gerçekleştiriyorlar. 13 yaş grubunu lig seviyesine getirmek istiyorlar. Türkiye’de altyapı sistemi Avrupa’ya göre zor olsa da, elimizden geldiğince sporcu bireyler yetiştirmeye devam edeceğiz.”

Kadın futbol takımı kurmak için izlenilecek yol

■ Futbol kulübü kurmak için öncelikle bir dernek veya şirket kurulması gerekiyor. Oluşturulan derneğin veya şirketin yönetim kurulu ekibi oluşturulması şart.

■ Kulüp kurulduktan sonra, yönetim kurulu toplantısı yapılarak futbol şubesi açılması kararı alınıyor. Bu karara kadın futbol şubesinin açılması ekleniliyor.

■ İlgili yönetim kurulu kararı, önce bulunduğu ilin TFF Bölge Müdürlüğü’ne ve daha sonra Ankara Amatör İşler Müdürlüğü’ne gönderilerek, kulübün TFF tarafından tescili ve kaydı yapılması gerekiyor.

■ İşlemler bittikten sonra kulüp, ilgili TFF Müdürlüğü’nde lisans işlemleri başlatarak oyuncularına lisans çıkartabiliyor.

■ Tescil ve lisans işlemleri bittikten sonra gelecek sezon liglerine katılım sağlanabiliyor. Lige ilk kez katılacak kulüplere, TFF Kadın Futbolu Müdürlüğü tarafından antrenman malzemesi desteği veriliyor.

Dilay KURTULUŞ / PBG Türkiye ve Kafkasya Bölgesi Kumaş Bakım Kategori Müdürü
“Kızların futbola ilgisi ilk sırada”

TFF ile gerçekleşen işbirliğimiz çerçevesinde futbola önemli katkılar sağlamayı hedefliyoruz. Yaptığımız sponsorluk anlaşması, 2019 yılının Temmuz ayına kadar devam edecek. Bu sponsorluk ile sadece A takımın değil, tüm alt kategorilerin sponsorluğunu üstlendik. Kadın Milli Futbol Takımımızın aldığı ilk ana sponsorluk desteği olduğunun altını çizmek isterim. Ariel olarak, her yıl yaklaşık 7 milyon haneye giriyor, kadınların hayatına dokunuyoruz. Bu nedenle cinsiyet eşitliğinin altını çizen ve bu konuya dikkat çeken işlere imza atmanın sorumluluğumuz olduğunu düşünüyoruz. Erkek egemen bir alan olduğu düşünülen futbolda kadınlara destek olmak, onların sesini duyurmak da bizim için büyük bir önem taşıyor.

Toplumumuzda “Erkekler topla, kızlar bebekle oynar” düşüncesi yaygın. Maalesef futbol erkek sporuymuş gibi algılanıyor. Bu algıyı yıkılmalı. Çünkü bu durum kadın futbolunun gelişmesinin önünde büyük bir engel oluşturuyor. Türkiye’nin de dahil olduğu Avrupa’nın birçok ülkesinde 13 yaş ve üstü kızlarla yapılan bir araştırmaya göre, kızların futbola ilgisi diğer spor dallarına kıyasla ilk sırada yer alıyor. Ayrıca futbol oynayan genç kızların özgüvenleri diğer popüler spor branşlarıyla uğraşanlardan çok daha yüksek. UEFA, 2021 yılında futbolun kadınlar arasında bir numaralı spor olmasını bekliyor. Kadın futbolcu sayısı her yıl katlanarak artıyor, ancak hala çok büyük bir desteğe ihtiyaç var. Biz de Ariel olarak, kadınların ettiği başarıyı sağlaması için hem de ev hayatında eşit bir konuma gelebilmesi için desteğimizi sürdüreceğiz.

Hande ORHAN / Avon Türkiye, Ortadoğu ve Kuzey Afrika İletişim Direktörü
“Kadınları futbola teşvik etmek istiyoruz”

Kadınların yaşamın her alanında eşit koşullarla var olmasının önünde bazı engeller mevcut. Bunların önemli bir bölümü de sporda, özellikle futbolda. Kadın futbolu denildiğinde, futbolseverlerin bile çok kısıtlı bilgisi var. Oysa kadın futbol takımlarının ve oyuncularının profesyonelliği, teknik yetenekleri göz alıcı düzeyde.

Kadınların güçlendirilmesi hedefiyle çalışan bir güzellik ve kozmetik markası olarak spora güzellik katan kadın futbolcuları desteklemenin ve bu sporun daha geniş kitlelerce benimsenmesine ön ayak olmanın bizim için çok doğru bir çalışma alanı olduğuna inandık. Bu nedenle Beşiktaş Jimnastik Kulübü ile işbirliğine gittik. Bu, kadın futbolu özelinde yapılan ilk sponsorluk olması nedeniyle Türk spor tarihi için de ayrı bir önem taşıyor.

Sponsorluk anlaşmamızın süresi üç yıl. Beşiktaş Jimnastik Kulübü, kurulduğu günden bu yana spor dünyasının en önemli aktörlerinden biri ve büyük bir camia. Üstelik takımı ve taraftarlarını aşan çok geniş bir etki alanına sahip. Bu sponsorlukla yalnızca Beşiktaş Kadın Futbol Takımı’m değil, genel olarak kadın futbolunu desteklemek ve kadınları hem oyuncu hem seyirci olarak bu alanda daha fazla var olmaya teşvik etmek istiyoruz. Önümüzdeki dönemde desteklenen kadın futbolcuların daha büyük başarı hikayelerine imza atacağına inanıyoruz. Aralarında uçurum varmış gibi algılanan kadın ve futbol dünyalarının bir araya geleceğini düşünüyoruz.

AYŞEGÜL KÜÇÜKKURT